Dorpsfabriek: 'De fabriek was van ons'
2 oktober 2021
Aflevering één van de podcast De Dorpsfabriek
© Drents Archief
Tekst overgenomen van RTV Drenthe
"De fabriek was van ons", dat zegt Bertus Reinders van Old Grol over de verdwenen melkfabriek in het dorp Grolloo. "Daar waren we ook trots op." Als kind liep Bertus er wel eens rond. Hij zag als boerenzoon de melkbussen komen en gaan.
Je kunt het je niet meer voorstellen, maar bijna elk Drents dorp had vroeger een fabriek. Vaak een melk- of boterfabriek en op het Drentse platteland kwam je zelfs een betonfabriek tegen. In oktober reizen we met de nieuwe podcast De Dorpsfabriek langs vijf voormalige fabrieken in de gemeente Aa en Hunze. De eerste aflevering speelt zich af in Grolloo.
De fabriek in dit dorp had de klinkende naam: 'Vooruitgang Zij Ons Doel', oftewel de Coöperatieve Zuivelfabriek V.Z.O.D. En hoewel er niets meer van het oude pand over is, heeft de fabriek nog altijd een speciaal plekje in het hart van de inwoners van Grolloo. Ze waren trots op hun fabriek en een groot deel van hun werk- en sociale leven speelde zich er af.
Stoomzuivelfabriek
Het eerste melkfabriekje in Grolloo zag al in 1894 het levenslicht. Drie personeelsleden werkten er toen. Deze fabriek werd in 1914 vervangen door een stoomzuivelfabriek. Hier werd melk uit de wijde omgeving verwerkt tot onder meer boter. De aanvoer van melk steeg in de loop der jaren en ook het personeelsbestand breidde zich uit, tot zestien man in 1964. In die tijd werd er ruim 5.000.000 liter melk per jaar verwerkt. Vanwege schaalvergroting en de komst van een groot ontvangststation in Beilen, werd op 31 augustus 1970 besloten de melkontvangsten in Grolloo te sluiten. In het gebouw kwam vervolgens een garage, maar ook die verdween.
"De reurigheid verdween", vertelt Bertus Reinders hierover. Want toen het gebouw na de sluiting van de garage een aantal jaar leegstond, werd de fabriek afgebroken. "Toen die pijp naar beneden ging, verdween een stuk historie. Dat voelde je. Boem. En weg was-tie. Dat is dan over."
Luister naar de podcast opgenomen op 31 augustus 2021 tussen 13:00 en 15:00 uur in Het Markehuis te Grolloo in opdracht van het Drents Archief.
Voor de hele serie podcasts verwijzen wij u graag naar het Drents Archief. Serie Dorpsfabriek