Het Grollerholt
Er is al veel gezegd en geschreven over Het Grollerholt. Wat betekent het? Waar was het precies? Wat gebeurde er zoal?
Dat het een belangrijke vergaderplaats was staat vast. Dat we daar trots op mogen zijn ook!
Op deze pagina is alle gevonden informatie in kranten, op het internet, e.d. verzameld.
Onder het menu vindt u de 6 delen over Het Grollerholt, welke zijn geschreven door de heer H.M. Luning. Hij schreef deze artikelen voor het Rolder Historisch Gezelschap (RHG) en hij gaf toestemming om deze delen op deze site te publiceren nadat deze in het blad (De Kloetschup) van de RHG waren verschenen.
Hebt u meer informatie, dan hoor ik dat natuurlijk graag!
U vindt Het Grollerholt ook in het boek Grolloo van verleden tot heden. Buiten het hoofdstuk, speciaal over Het Grollerholt, kom je dit bos in bijna elk hoofdstuk tegen. Daaruit alleen al mag je afleiden dat het een belangrijke plaats in e geschiedenis van ons dorp inneemt.
Bertus Reinders
December 2013
19010101 krant De aarde rond leerboekje der aardrijkskunde voor de lagere school 1901
22 juli 1925 Nieuwsblad van het Noorden
Vergaderplaats in de open lucht, gelegen nabij Grolloo.
Blijkens de notulen van de Staten van Drenthe vergaderde de landsdag hier nog tot ver in de 17e eeuw. In die tijd werden de voormalige kloostergebouwen in Assen als vergaderruimte ingericht. De laatste bijeenkomst in het Grollerholt was die in 1696, toen Willem III tot stadhouder verkozen werd. In 1877 kocht de provincie een perceel grond ten oosten van Grolloo aan en beplantte dit met eikentelgen, in de veronderstelling dat dit perceel de oude vergaderplaats was. Bodemkundigen twijfelen hieraan evenwel.
In 1522 werd de hertog van Gelre in het Grollerholt (tussen Grolloo en Schoonloo) noodgedwongen tot landsheer gehuldigd. Het Grollerholt werd hiermee een belangrijk vergadercentrum en bleef dat lange tijd. Tot in de 16e eeuw waren rechtspraak en bestuur vrijwel niet escheiden. Dit veranderde in het begin van de 16e eeuw toen er naast de Etstoel een Landdag van Ridderschap en Eigenerfden ging optreden. Tot aan 1696 kwam de landdag, ook wel "Staten van Drenthe" genoemd, bijeen in de Grollerholt. Na 1886 kregen de burgers en boeren de leiding in Rolde. In 1897 werd in het Grollerholt de Drentse Zuivelbond opgericht, welke alle coöperatieve zuivelfabrieken in Drenthe omvatte.
17800101 Bundel van onuitgegeeven stukken Grollerholt
Een brief an de Staaten van Drenthe 30 december 1578
Grollerholt
Tot omstreeks 1600 vergaderden de eerste bestuurders van Drenthe, bestaande uit Ridderschap en Eigenerfden, in de openlucht. Volgens de overlevering gebeurde dit op een open plek in het holt bij Grolloo. Een restant van dit Grollerholt kwam in 1877 in handen van de provincie. Ter nagedachtenis aan de bestuurlijke wortels van Drenthe werd er een grote kei geplaatst op een opengekapte plek in dit bos. In 2001 werd het beheer van dit cultuurhistorische monument en het omringende bos samen met het beheer van de provinciale hunebedden overgedragen aan Het Drentse Landschap. Het bos ligt ten zuidoosten van Grolloo langs de weg naar Schoonoord.
10 maart 1877 Provinciale Drentsche en Asser courant
De publieke kerk
Er gaat het mooie verhaal, dat in het voorjaar van 1598 stadhouder Willem Lodewijk, die de Friezen kennen als Us Heit, op de vergadering van de ‘boeren en eigen-arfden van het ‘Olle landschap’ in het Grollerholt, waar men zat op in het zand uitgegraven zetels, de Drenten meedeelde dat het tijd werd om de Reformatie in Drenthe door te voeren. De ‘boeren en eigenarfden’ hadden geen bezwaar en zo werd besloten dat Drenthe kerstmis van datzelfde jaar calvinistisch moest zijn. Priesters, die omgeschoold wilden worden tot dominee, konden zich aanmelden in Hoogeveen en degenen, die dat niet wilden dienden met kerst uit het ‘Olle Landschap’ weg te zijn.
Oldenhuis Gratama was een groot voorstander van het behouden en de kennis der vele Drentsche oudheden, zooals de Ballerkuil en het Grollerholt, en vooral van de hunnebedden.
29 september 1885 Provinciale Drentsche en Asser Courant
De Landdag van Ridderschap en Eigenerfden
Rechtspraak en bestuur waren tot in de 16e eeuw vrijwel niet gescheiden. De Etstoel behartigde vele zaken, die eigenlijk tot het bestuur behoorden. In de eerste helft van de 16e eeuw kwam hierin verandering, toen naast de Etstoel de Landdag van Ridderschap en Eigenerfden op ging treden en deze Landdag tot bestuurscollege van dit gebied werd. Tot in 1696 kwamen de Staten van Drenthe, zoals de Landdag later ook wel werd genoemd, in het Grollerholt in de openlucht bijeen. Ná 1688 werden de zittingen van de Etstoel in het voormalige Cisterciënklooster te Assen gehouden, waar ook de Staten van Drenthe uiteindelijk hun zetel vonden.
Interview RTV Drenthe
Op zondag 22 maart 2015 is in het programma Drenthe Toen het interview uitgezonden dat Hilde Boelema heeft afgenomen van Bertus Reinders over de voorloper van de Drentsche Staten, de Landsdagen in het Grollerholt.
Klik hier op de opname te beluisteren.
Het eerst vestigen wij de aandacht op de Landdagen of Landdagvergaderingen.
(Een stuk tekst, waarvan de herkomst niet duidelijk is - LR)
Doorgaans werden deze vergaderingen gehouden in het GrolIerholt, maar soms ook op den Bisschopsberg in de nabijheid van Havelte en te Beilen, te Rolde, te Peize of te Hulsvoorde. (I.Magnin, II, 2. pag.93), De eerste dezer plaatsen, het Groller Holt, wordt bij Picardt aangehaald in zijne "Cronijck der Landtschap Drenth", als de oudste vergaderplaats der stenden dezes lands, "doe aldaer vergadert geweest zijn om van gemeyne landtssaken te beraedtslagen." Het was een vrij groot woud van opgaand eikenhout, omstreeks 2 uur ten Z.O. van Assen, in de nabijheid van het gehucht Grollo (zie Magnin II, 2. pag. 92).