De openbare lagere school in Grolloo
Woord van de schrijver
Hoe lang er al een school in Grolloo aanwezig is, heb ik niet kunnen ontdekken. In ieder geval al voor 1828. Om echt iets terug te vinden valt niet mee. De school en alles wat hiermee te maken heeft, probeer ik hier weer te geven.
Het spreekt voor zich dat alle verdere informatie zeer welkom is. Hebt u meer informatie, schroom dan niet en neem contact op door middel van het contactformulier. Bij voorbaat dank!
Bertus Reinders
De eerste school heeft gestaan in de buurt van Voorstreek 5. Later is hier de eerste melkfabriek gebouwd. Volgens onderstaand bericht is in oktober 1848 besloten een nieuwe school te bouwen. Deze school werd gebouwd aan het Hoofdstraat, tegenover de kerk.
Op het gemeentehuis is in de oude archiefstukken na te gaan, dat in 1848 in Grolloo een school gebouwd is. In het boekwerkje "Vijftig huizen en een kerk" schrijft Ds. E. van Ruytenberg dat er daarvoor in Grolloo al lange tijd een bij-school is geweest (in Schoonloo een winterbijschool). Deze bijscholen vond men in dorpen die verder dan een kwartier gaans van het hoofddorp lagen. De bouw van de school in 1848 was dan ook in feite "het verbouwen en vernieuwen der vaste bij-school", zoals uit de aanbesteding duidelijk wordt.
Op bijgaande kaart is in het centrum van het dorp het woord "School"te vinden. Dit moet een schooltje geweest zijn met vermoedelijk maar één lokaal. Meer dan deze verwijzing hebben we echter niet kunnen vinden.
Hierna blijkt dat, om welke reden dan ook, in 1883 weer een school gebouwd is. Uit geen enkel stuk blijkt waarom dat is gebeurd. Vermoedelijk omdat het bestaande gebouw niet meer aan de eisen voldeed. Er staat niets vermeld over branden of een ramp of iets dergelijks. De school van 1883 is in 1899 vergroot wegens een grote toeloop van leerlingen.
In 1902 zijn er zelfs nog 209 leerlingen, verdeeld over drie lokalen! Een kamer van de leegstaande pastorie wordt erbij genomen. Het blijft echter behelpen.
De school is in maart 1917 tot de grond toe afgebrand. De herbouw werd gegund aan de laagste aanbieder, de firma Thurrow uit Assen met een bedrag van f 20.750.
Het jaar daarop werd er school gehouden in de kerk en opnieuw in de pastorie. De band tussen kerk en school was, vooral in de vorige eeuw, lange tijd heel hecht. Zo was de onderwijzer in die tijd practisch altijd ook voorzanger, koster en organist.
Op 15 april 1918 werd de nieuwe openbare lagere school voor Grolloo en Schoonloo geopend. Ter gelegenheid hiervan werd er feest gevierd. Kosten van de nieuwe school waren f 27.145.70 en een halve cent. Hoofd van de school was toen dhr. J. Torensma.
Het leerlingenaantal was 132.
Ook klaagden in dat jaar twee leraren bij de gemeenteraad over het veel te lage salaris. Zij konden er helemaal niet van rondkomen. Volgens enkele raadsleden viel dit echter wel mee. De heren moesten veel huur betalen, maar dat kwam ook omdat ze vee lte hoge eisen stelden. Het kwam zelfs voor dat een leerkracht weigerde bij de boer in dezefde bedstee te slapen. Uiteindelijk kregen de leerkrachten toch hun salarisverhoging.
Daar dit zich nog steeds uitbreidde, is in 1929 een vierde lokaal bijgebouwd. In 1952 gingen er 177 kinderen in Grolloo naar school. Gelijktijdig werd vastgesteld dat de kerk gebruik mocht maken van een van de lokalen ten behoeve van de catechisatie. Hiervoor moesten ze echter wel aan enkele voorwaarden voldoen. Deze waren:
- dat het lokaal onmiddellijk na het gebruik voor rekening van den Kerkeraad moet worden schoongemaakt.;
- dat alle beschadigingen aan gebouw en aan meubelen voor rekening van den Kerkeraad moeten worden hersteld;
- dat het schoolgebouw niet door rook en of spuwen mag worden verontreinigd;
- dat het lokaal wordt aangewezen door het hoofd der school en dat omtrent de dagen en uren waarop het kan worden gebruikt, overleg moet worden gepleegd met het Hoofd der school.
De nieuwe school van 1918.
De opening van de nieuwe school in 1918.
Sinds 26 augustus 1952 heeft Schoonloo zelf een tweemans school gekregen, eerst in een tijdelijke ruimte en het jaar daarop in het nieuwe schoolgebouw. De school in Grolloo is lang een driemansschool geweest. In 1961 waren er helaas te weinig leerlingen en moest zij een tweemansschool worden. Dit was in 1965 weer het geval. Toen is de school ruim een jaar weer een tweemans-school geweest. In 1966 steeg het leerlingenaantal weer, zodat er weer een derde leerkracht benoemd kon worden. Op het ogenblik heeft de school 47 leerlingen en helaas is het met ingang van 1 september 1983 weer een tweemansschool geworden. Wat de toekomst zal brengen (integratie kleuter- en lager onderwijs) is nog moeilijk te zeggen.
Het is te hopen dat ondanks de vergrijzing van het dorp en de kleinere gezinnen het leerlingen aantal niet verder terug zal lopen. Ieder jaar wordt in de herfst in de school samen met de Bond van Plattelandsvrouwen, een floralia-bazar gehouden, welke altijd veel publiek trekt. Ook maken de kinderen elk jaar een schoolreisje. Elke vijf jaar werd een klein schoolfeest gehouden, terwijl om de tien jaar groot feest gevierd werd. Dan ging een optocht van prachtig versierde wagens de gehele schoolkring rond en werd de dag afgesloten met een groots volksfeest.
De school heeft altijd een centrale rol gespeeld in de samenleving van het dorp en de buurtschappen. Van Vredenheim, Papenvoort en Schoonloo kwamen (en komen) de kinderen naar de school.
In 1986 wordt de school gesloten, omdat een verhuizing plaatsvindt naar de nieuwe school aan De Pol. Achter het dorpshuis "Het Markehuis" is een modern schoolgebouw neergezet. De kinderen maakten voor de gymnastieklessen al gebruik van het dorpshuis en de sportvelden. Men heeft nu alle voorzieningen bij elkaar.
De oude school wordt gesloopt. Niet iedereen was hier blij mee, daar men liever had gezien dat het gebouw behouden was gebleven en zou zijn omgebouwd naar woonappartementen.
De nieuwe en huidige school is gebrouw aan De Pol.
KLEUTERSCHOOL
Van verschillende kanten werden verzoeken gedaan tot het stichten van een kleuterschool. Ouders met kinderen in de betreffende leeftijd werden persoonlijk bezocht, of zij, indien er een kleuterschool zou komen, bereid zouden zijn hun kind daar naar toe te laten gaan.
Daar Grolloo alleen niet voldoende kleuters had voor een kleuterschool werd in overleg met gemeentebestuur en de omliggende dorpen Schoonloo en Ekehaar besloten, dat ook die kleuters
naar Grolloo zouden komen, omdat ook deze plaatsen te klein waren voor een eigen kleuterschool.
Met ± 30 handtekeningen op papier werd toen een verzoek bij het gemeentebestuur ingediend.
In mei 1967 is de kleuterschool opgericht met 30 leerlingen. De eerste kleuterjuf was mej. Eillert uit Schoonoord. Er werd les gegeven in de bovenzaal van het Markehuis. Dit heeft niet lang geduurd, want in 1970 werd achter het Markehuis een nieuwe kleuterschool gebouwd. Hendrik Reinders bracht met een busje de kleuters 2x per dag op en neer naar Schoonloo en Ekehaar. Dit is nu 15 jaar later nog zo.
Grolloo telt momenteel (dit schrijven is van 1983 - red.) 17 kleuters, Schoonloo 6 en Ekehaar 4. De eerste oudercommissicleden waren:
H.J. Kuipers - voorz.
R. Dilling - secr.
mw. Bakker - de Graaf, Schoonloo - penn.esse
mw. Warmelts - Haange - lid
J. Sikkema - lid.
Bijzondere gebeurtenissen op school zijn: ouderavond, schoolfeest, Sinterklaasfeest, kerstfeest, schoolreis.
De kleuterschool, zoals deze destijds achter Het Markehuis te vinden was.