Toegankelijkheid

De brand van 10 juli 1915

Brand in Grolloo 1915 (Hoofdstraat - Oostereind)

 

1915 voor en na de brand

1908 1918 voor en na de brand van 1915

 

 

19151003-krant-NRC-brand

Albert Lammers heeft een artikel gevonden in de Nieuwe Rotterdamsche Courant van 3-10-1915 over de collecte gehouden na de brand. Interessant om te lezen is "Totaal 1915,65 en kleeding, waardoor zeer welkome steun kon worden verleend aan 7 dienstbodes die niet, en een arbeider, een weduwe en drie weinig vermogende landbouwers die laag waren verzekerd."

Op zaterdag 10 juli 1915 brak omstreeks twee uur 's middags een ernstige brand uit in Grolloo. Deze ontstond in de boerderij van Hingstman en werd vermoedelijk veroorzaakt door kinderen die met lucifers speelden. Daarbij raakte een voer hooi dat op de deel stond in brand. In korte tijd vlogen plukken brandend hooi op het rieten dak van de aan de overzijde van de weg gelegen boerderij van Meems en daarna op de rieten daken van de naastgelegen boerderijen van Brands en Venema. Aangewakkerd door de sterke westenwind grepen de vlammen zo snel om zich heen in de rieten daken en de gevulde hooischuren dat blussen onmogelijk bleek. Volgens de krant werden binnen een uur tijds 14 woningen in de as gelegd, maar dat zal wel iets langer geduurd hebben. Het grootste deel van het manvolk was op het land aan het hooien. Bij het zien van de vlammen spoedden ze zich naar huis, maar daar gekomen konden ze slechts aanzien hoe hun hele hebben en houden door het vuur werd verteerd. De 64-jarige moeder van de landbouwer M. Wolting liep bij haar pogingen nog zoveel mogelijk te redden, ernstige brandwonden op. Haar zoon, die haar weer naar buiten trok, werd aan hals en polsen gewond. De moeder overleed de volgende dag en werd op 15 juli onder grote belangstelling begraven. Een geluk bij een ongeluk was dat de ramp overdag plaats vond. Bij nacht, wanneer allen sliepen en ook de schapen op stal waren, zouden de gevolgen nog veel groter zij n geweest. Alles tezamen kwamen 72 varkens, groot en klein, en 26 kalveren en pinken om in de vlammen. Naast een grote voorraad hooi en wol werd ook een machine van de dorsvereniging een prooi van de vlammen. De brandspuit uit Rolde was weliswaar aanwezig, doch kon door gebrek aan water het vuur niet bestrijden. Wel probeerde men met zand daar nog iets tegen te doen. Vier huisgezinnen werden ondergebracht in de leegstaande pastorie, terwijl de overige ondergebracht werden bij familie en bekenden. De verbrande huizen werden bewoond door H. Ratering, wed. B. Jansen, H. Reinds, H. Hingstman, R. Meems, M. Wolting, gebr. Ziegers, gebr. Hingstman, J. Beugels, J. Hoving, wed. Hoving, R. Haange, J.Jagting, L. Brands, H. Venema en H. Seuninga. Hoewel de meesten tegen brand verzekerd waren voor huis en inboedel was dit vaak voor een te laag bedrag. Dit klemde des te meer omdat tengevolge van de Eerste Wereldoorlog alles nogal duur en ook schaars was geworden. De krant benadrukte dat men uit deze brand de lering moest trekken om woningen voortaan met pannen in plaats van met riet te bedekken. Een paar dagen na de brand werden twee houten loodsen opgetrokken, waarvan er één voorlopig tot café voor Raterink werd ingericht. Een week daarna riepen burgemeester Reynders, wethouder Huizing, dominee Offerhaus en dokter Ter Spill in een advertentie de lezers op met giften de benadeelden te steunen, omdat wel gebleken was dat de assurantiepenningen bij lange na niet voldoende waren voor aanschaf van meubels en kleding, opbouw van woningen en voortzetting van de bedrijven.

 

Van Henk Meems zien we onderstaande informatie. De familie Meems was zelf bij de brand betrokken. De boerderij - nu Hoofdstraat 5 - werd ten tijde van de brand bewoond door Reind Meems.

Henk heeft de krantenartikelen gekregen van Gesinus Lunsing. Gesinus heeft hiervoor vele uren in het Drents Archief doorgebracht.

Gesinus schreef mij: "Bij het Drents Archief lagen de ingebonden jaargangen van "de drentsche en asser courant", maar om die te raadplegen was je destijds (ca 2002) aangewezen op fotofiches, een pokkenwerk, zeker wanneer je niet een exacte datum had. Ik wil bij het verhaal nog de volgende opmerkingen plaatsen:

  • De families Jansen en Hoving zijn 2x aan elkaar verwant en ook aan de Lunsings, met name wat de Hovings betreft, want genoemde Ida Hoving is mijn grootmoeder, de 1e vrouw van opa Hendrik Lunsing.
  • Van mijn voorouders in rechte lijn weet ik heel vaak waar ze geboren en gewoond hebben, vaak in boerderijen, die nog steeds bestaan, bv in Aalden (1742-1800) Meppen in de Prakkehof(eigenlijk erve oldelunsinge) (1800-1812) Noordsleen, Ees, Borger, maar uitgerekend van mijn eigen vader weet ik niet waar hij in Grolloo geboren is en dat heeft ook te maken met de brand van 1915.
  • Opa Hendrik Lunsing werd in 1908 directeur van de fabriek in Grolloo en ging in de kost bij de familie Jans Hoving, die in het Oostereind woonde. Waarschijnlijk had hij het hier goed na zijn zin, want ook de dochter des huizes, Ida, stond hem wel aan, want met haar trouwde hij in 1910 en mijn vader werd in april 1911 geboren, in de boerderij van de Hovings dus. Helaas is Ida Hoving al in 1912 aan tbc overleden en is mijn vader naar zijn grootouders in Borger gegaan en is daar ook groot gebracht. Opa is waarschijnlijk bij de Hovings blijven wonen, totdat de in 1915 gebouwde nieuwe fabriek, annex woning, gereed kwam.
  • Van de 14 afgebrande boerderijen zijn 13 weer snel herbouwd (want het vee moest voor de winter onderdak hebben), maar 1 boerderij is niet herbouwd en dat is waarschijnlijk de boerderij waarop de Hovings als meier zaten. De niet opgebouwde boerderij stond op de plek waar nu de rotonde is en stond in de lengte langs de straat/weg en staat waarschijnlijk ook in het fotoboek. De Hovings zijn in 1915 naar een boerderij op Luchiesland bij/in Assen vertrokken.
  • Van de situatie rond de brand van 1915 heb ik een fraaie kadastrale tekening waarop alle nieuwe boerderijen in rood staan, maar ook de contouren van de afgebrande boerderijen.
  • De dochters van Jans Hoving hadden het wel voorzien op fabrieksdirecteuren, want dochter Henderkien trouwde met Roelof of Roelf Thies van Deurze, die de 1e directeur van de op handkracht gedreven fabriek (op het brinkie) in Grolloo was, dus een zwager van opa. Zijn zoon Thie Thies en diens vrouw Daatje Bloeming deden vrijwel jaarlijks vanuit hun woonplaats Deventer een rondje Drenthe : naar opa en oma, naar pap en mam en naar de familie Thies in Deurze. Mijn broers en zus Ida (genoemd naar Ida Hoving} en ik noemden hen oom Thie en tante Daatje, hoewel ze dat niet waren.
  • In 1939 vierde de fabriek haar 25 jarig bestaan en Roelf Thies feliciteerde in een prachtig geschreven brief het bestuur, maar tussen de regels door lees je ook enige irritatie omdat hij geen uitnodiging had gekregen en ik kan mij de irritatie wel voorstellen. Er is geen rekening gehouden met de jaren 1895 tot 1914 toen de fabriek op handkracht werd gedreven en derhalve ook niet met Roelf's directeursschap."

Tot zover de toevoegingen van Gesinus, waarvoor dank! Oh, en weet iemand waar de vader van Gesinus, Jans Lunsing, is geboren in Grolloo, laat het dan even weten s.v.p.!

 

Brand te Grolloo

Drentsche en Asser Courant van zaterdag 10 juli 1915

19150710 krant PDAC brand

(N.B.: op de zaterdagmiddag van de brand)

Hedenmiddag half twee is waarschijnlijk door het spelen met lucifers van jongens in het hooi een zeer ernstige brand in Grolloo uitgebroken, waardoor 14 woningen in de asch zijn gelegd. Een 64-jarige vrouw,waarvan ons op het ogenblik de naam nog niet bekend is, is in de vlammen omgekomen. Een groot aantal stuks jongvee kwam mede in de vlammen om. Op het oogenblik, waarop het bericht aan ons afgezonden werd, liepen nog 3 woningen ernstig gevaar. De brandspuit uit Rolde was aanwezig, doch kon door gebrek aan water het vuur niet bestrijden. Met zand trachtte men het vuur meester te worden. Naar men meedeelt moeten de huizen, die toebehoren aan H. Hingstman, C.Brands, R Venema,R Mewes, I.Benus, J. Hoving,wed. Jansen, N. Wolting, H Siegers, Gebr. Hingstman, wed. Boerma, H. Sennegar, R Hammega,verzekerd zijn.

Drentsche en Asser courant van 12 juli 1915

19150712 krant PDAC brand

ASSEN. 12  juli - Dadelijk na het bekend worden van de noodlottige gebeurtenis hebben wij ons Zaterdagmiddag nog naar Grolloo begeven. Reeds vanaf den Rolderweg liet zich de plaats des onheiIs vermoeden door de laaghangende rook die in de verte in slierten over het veld bleef hangen. In Rolde was het de brandspuit, verlaten op straat staande, die een aankondiging scheen van hetgeen ons ginder zou wachten. En daar bij den ingang van het dorp, of eigenlijk gezegd van hetgeen vroeger den ingang van het dorp was, trof als een pijniging de aanblik van die rookende puinhoopen, want inderdaad meer was het niet. Veertien flinke behuizingen, eenige uren geleden nog verscholen onder het groen van de groote boomen, waar de wind door floot, waren in een enkel uur in de asch gelegd. Met hen verteerde bijna al het huisraad en een groot gedeelte van de levende have der bezitters. Aan de rechterzijde van den weg staan drie boerderijen, die van Brands, Hingstman en Venema. In de middelste daarvan was de brand aangekomen. Men zegt dat door spelen met lucifers door een of meer der kinderen een op de deel staand voer hooi in brand geraakte. Hoe het zij, in minder dan geen tijd vlogen de vlokken brandend hooi op de rieten daken van de nabij zijnde huizen en het onheil was geschied. Eerst vloog de brand over naar de overzijde van den weg naar de boerdeij van Meems , daarna, door draaiing van de wind misschien naar rechts, naar de boerderij van Brands, terwijl een oogenblik later ook die van Venema in lichte laaie stond. Vlammen en rook, vallende balken en vlokken hooi, vormden ras een ware hel, waar menigeen verbijsterd bij werd. Met ongelooflijke snelheid grepen de vlammen om zich heen, voortgejaagd en aangeblazen door den wind, die in dit duivelsspel vermaak scheen te scheppen, zodat na korten tijd nog een 10-tal andere woningen in vlam stonden. Het grootste deel van het manvolk was op den esch (?, GL.) aan het hooien. Bij het zien van de vlammen spoedden zij zich huiswaarts, maar de brand was hen voor geweest. Ze konden slechts aanzien hoe al hun hebben en houden door het vuur verteerde. In een enkel uur was alles wat zij bezaten in vlammen opgegaan. Wel hebben allen hun huis en boedel verzekerd, maar de meesten laag, terwijl de tijden duur zijn en de bouwmaterialen moeilijk te krijgen, zodat deze ramp nog lang de gevolgen na zich zal slepen. Laten we hopen, dat velen er de leer uit zullen trekken, hun woningen niet meer met rieten daken te bedekken. Wie weet, of wanneer de woningen pannen bedekking hadden gehad, de ramp zulk een omvang zou hebben genomen. Nu is alles verbrand van een 14-tal gezinnen, waaronder een groot aantal varkens en jong vee terwijl mede een zeer groote voorraad hooi en wol tot asch verging.

Naar wij vernemen zijn een 9-tal huizen verzekerd bij de Onderlinge Brand- en Waarborgmaatschappij te Rolde voor tezamen f.52.000,-- , waarvan de waarde van het vee in de wei afgetrokken moet worden. Of herverzekering bij de Onderlinge heeft plaats gehad, konden wij niet met zekerheid gewaar worden. Wij hebben gronden het te betwijfelen.

Een ongeluk, dat treurig afgeloopen is, mogen wij hier wel afzonderlijk vermelden. De oude vrouw Wolting scheen, toen het vuur met zulk een enorme snelheid om zich heen greep, verbijsterd te worden en liep het huis, dat reeds vlam gevat had, weer in. Haar zoon, dit bemerkende ging zijn moeder achterna en trok haar weer naar buiten, waar zij geheel met brandwonden bedekt bleek te zijn. Ook haar zoon was aan hals en polsen gewond. Beiden werden door den dokter uit Rolde verbonden. De oude vrouw werd bij kennissen ondergebracht, doch haar gestel bleek te zeer geschokt. Gistermiddag is zij overleden.

Onze correspondent meldt ons nog:

Gistermiddag omstreeks 2 uur ontstond in de boerderij van den heer H. Hingstman een brand, waardoor binnen een uur tijds 14 van de grootste boerenwoningen van ons dorp in de asch werden gelegd. De vlammen, aangewakkerd door een ,sterken Westenwind vonden volop voedsel in de rieten daken en de gevulde hooischuren en grepen zoo snel om zich heen, dat er aan redden bij de eerst aangetaste gebouwen bijna niet viel te denken en blusschen een onmogelijkheid bleek. In de boerderij, bewoond door R. Meems vonden 18 varkens en 8 kalveren in den laaienden vuurpoel een verschrikkelijken dood. Gelukkig nog dat de ramp bij dag plaats had, bij nacht, wanneer allen ter ruste lagen en ook de schapenkudden de stallen hadden betrokken, waren de gevolgen stellig ijselijk en onoverzienbaar geweest. Alle percelen waren verzekerd, echter zeer laag, zoodat deze brand een groote financiële ramp voor onze plaats mag worden genoemd. Het meest evenwel treft ons de dood van de 64-jarige moeder van den landbouwer M. Wolting, die bij hare pogingen, om nog zooveel mogelijk te redden, zulke ernstige brandwonden bekwam, dat zij hedenmiddag aan de gevolgen is bezweken. Ook W. zelf: die zijn oude moeder uit het brandende gebouw wilde redden, bekwam daarbij ernstige wonden aan hals en hand.

De onderlinge brandassurantiemaatschappij te Rolde, bij wie 11 van de verbrande percelen waren verzekerd, heeft een belangrijk verlies te boeken. Voor den zooveelsten keer komt thans weer scherp en duidelijk aan het licht, welk groot gevaar er aan eene bedekking met riet is verbonden. Brandende stukken riet vlogen door de lucht en zetten tegelijk verscheidene woningen in brand. Tot op het schoolplein te Borger en zelfs tot in de nabijheid van Buinen vielen ze neer. 't Is waarlijk van harte te hopen, dat bij herbouw de eigenaars thans de oogen geopend zullen zijn en tot eene bedekking met pannen zullen overgaan. Een enkel schuurtje met pannendak bleef te midden van de vuurzee gespaard en staat daar thans in de akelige ruïne als een zichtbaar bewijs, dat pannen verreweg te prefereeren zijn boven rieten daken.

Maar met dat al biedt ons dorp aan de Noord- en Oostzijde een verschrikkelijk tooneel van verwoesting aan . Tot laat in den nacht bleven de hooi- en zodenmijten doorbranden en wierpen een somberen, rossen gloed door de zwarte , walmende rookzuilen en ook thans nog stijgen dikke rookwolken op uit de puinhoopen. Het gevaar voor verdere verspreiding mag evenwel als geweken worden beschouwd.

Van heinde en ver stroomen nieuwsgierigen en bloedverwanten der zwaar beproefden ons dorp binnen en een dichte zwijgende menigte zwerft den ganschen dag in gedrukte stemming langs de smeulende ruïnes.

Ook de machine onzer dorschvereeniging werd door het verterende element onbruikbaar gemaakt. De leegstaande pastorie herbergt thans 4 huisgezinnen, terwijl de overige ondergebracht werden bij familie den bekenden.

De verbrande perceel en werden achtereenvolgens bewoond door H. Ratering, Wed. B. Jansen, H. Reinds, H. Hingstman, R. Meems, M. Wolting, Gebr. Ziegers, Gebr. Hingstman, J. Beugels, J. Hoving, wed. Hoving, R. Haange, J. Hagting, L. Brands, H. Venema, H. Seuninga.

Over de oorzaak van den brand is absoluut niets met zekerheid te melden. Men meent dat een 7-jarige jongen met lucifers in de nabijheid van het hooi van H. Hingstman heeft gespeeld en de aanleiding tot deze ernstige catastrophe is geweest, maar tot dus is het niet meer dan een gissing.

Naar wij vernemen was in verband met den in 1914 te Grolloo gehouden stal wedstrijd, op advies van de commissie voor Stalverbetering in Drenthe een geheel nieuwe stal gebouwd bij H. Venema. Ook H. Reinds bracht eenige veranderingen aan. Bij Hingstman waren geen veranderingen gemaakt. De bedrijven van deze 3 deelnemers zijn zooals wij mededeelden geheel verbrand.

Hedenmiddag zijn de heeren jhr. Mr. L.A.S.J. deMilly van Heiden Reinestein en Mr. A. ten Oever, leden van Gedeputeerde Statenvan Drenthe, op uitnodiging van den Voorzitter van Gedeputeerde Staten, denCommissaris der Koningin, naar Grolloo gegaan om zich op de hoogte te stellenvan den omvang der ramp.

Drentsche en Asser courant van 13 juli 1915

19150713 krant PDAC brand

Brand te Grolloo 10 juli 1915 (vervolg)

Vervolg berichtgeving uit de Drentsche en Asser Courant

(een verzameling door en met dank aan Henk Meems)

15 Juli - 2 houten loodsen zijn thans op de plaats der verschrikking opgetrokken. De eene wordt voor de heer Ratering voorlopig tot café ingericht. Bij de brand zijn 72 varkens, groot en klein, 26 kalveren en pinken omgekomen .

.. Juli - Heden overleed zeer onverwacht, zacht en kalm, onze geliefde moeder, behuwd en grootmoeder in de ouderdom van 77 jaren. Diep bedroefd, enz.:

  • Hk. Wolting en H Wolting-Jansen te Stadskanaal
  • H Wolting en G. Wolting-Huizing te Grolloo
  • G. Meertens- Wolting en L. Meertens te Gieten
  • M Wolting en B. Wolting-Slenema te Grolloo
  • G. Wolting en H Wolting-Lensing te Anderen
  • M Warners- Wolting en A. Warners te Loon

Grolloo, den 10 Juli 191

12 Augustus - Burgerlijke Stand te Rolde: overleden: Willemtje Hilberts, weduwe van J. Wolting, 77 jaar.

12 Augustus - Grolloo 11 Augustus 1915

  • De boerderijen van H. Ratering en L. Brands worden herbouwd door H. Lanjouw te Eext
  • Die van H. Zijgers en R. Haange door G. Veendijk te Gasteren
  • Die van H. Hingstman en die van de Gebr. Hingstman: door Gebr. Nijlunsing te Westerbork
  • Die van H Wolting door K. Meertens,Lzn. te Gieten (familie?)
  • Die van H. Seuninga door Beuving te Elp
  • Die van H. Venema door HJ. Tiesing te Borger
  • Die van wed. Boerma door L. Weggemans en Boerma beiden te Grolloo
  • Voor 2 andere boerderijen is binnenkort een publieke aanbesteding.
  • De herbouw van de boerderij van de wed. Hoben is gegund aan H. Meertens te Gieten

Verkorte weergave - berichten uit de Drentsche en Asser Courant m.b.t. de brand

Op 22 juli wordt besloten voorlopig geen nieuwe dorsmachine aan te schaffen, maar probeeren er een te huren. Een commissie bestaande uit A. Frome, J. Kroeze en H. Wolting gaat zich hiermee belasten. Op 6 augustus meldt de krant dat het dorsen zal geschieden door de machine van Eggens uit Annen.

In augustus wordt in de raad van Rolde een verzoek om ontheffing van de hoofdelijke omslag t.b.v. de getroffen families behandeld. Het voorstel is om dit verzoek af te wijzen en er zal wel conform zijn besloten.

Op 8 september volgt er een landbouwvergadering van Grolloo, Schoonloo en (het piepjonge GL) Vredenheim met B. en W. van Rolde over een aantal zaken, waaronder naar ik aanneem het ontheffingsvoorstel. Aangevoerd wordt dat de gehuurde dorsmachine nog niet is gearriveerd, dat er zo weinig rogge is, enz. De reactie van de kant van de gemeente wordt niet vermeld. Wel wijst wethouder A. Huizing (uit Grolloo, neem ik aan!) op het eind van de vergadering er op dat het eens een keer uit moet wezen met de dwaze gewoontes op 1 januari (drankmisbruik, slepen, enz. ?).(Dus niks kwijtschelden, maar nog een veeg uit de pan, over krachtdadige bestuurders gesproken.)

In de krant lezen we nog: PALMSLAG op 5 Augustus 1915 ten verzoeke van Hrs. Venema: het betreft hier wei- ­en bouwland + partij afbraak varkenshokken + 3 populieren en 2 huisplaatsen aan de straatweg te Grolloo ingezet op f. 200,-- en f. 300,--

Verder: Verhuring op 6 augustus bij Ratering op verzoek van E.P. Hoben en mej.HM.J. Hoben voor 3 of 6 jaar: diverse percelen groen- en bouwland in gebruik bij Seuninga te Grolloo.

OPMERKINGEN

Op de lijst van afgebrande boerderijen wordt behalve die van de familie J. Hoving, zijnde de ouders van Ida Hoving, ook die van de wed. Hoving genoemd. Ik heb in Grolloo in die tijd geen wed. Hoving kunnen vinden dus het zou kunnen zijn dat hier bedoeld werd de wed. Hoben, van wie later wordt vermeld dat zij de herbouw van de boerderij heeft gegund aan H. Meertens. De Hobens waren kleine grootgrondbezitters. Ik weet niet of de wed. Hoben zelf in Grolloo woonde of dat het hier om een verhuurde boerderij gaat. Dan is de vraag wie woonde er op die boerderij.

Bij de herbouw worden de namen van de families Hoving en Jansen niet genoemd. In beide gevallen gaat het om huurboeren die beiden in het midden van de 19e eeuw vanuit Borger naar GrolJoo zijn gekomen. Bij de wed. Jansen gaat het om Aaltje Takens, getrouwd met Berend Jansen, die in 1911 is overleden. De vader van Aaltje Takens heette Gerbrand en de kinderen van Berend Jansen en Aaltje zijn o.a. de bekende Jan Jansen, wethouder en loco en Gerbrand , later te Schoonloo,. Jan Jansens eerste vrouw was een Heuker, zijn 2e vrouw Lucretia Rozenveld, een zusje van de vrouw van Gerbrand.

Maar nu ter zake: de overleden Berend had o.a. een zusje Margien en zij is onze overgrootmoeder, jawel, zij trouwde in 1873 met Jans Hoving en uit dit huwelijk is Ida geboren. Inmiddels heb ik van zowel Jans als Margien een mooie foto. Maar we zijn er nog niet, want een broertje van Margien, te weten Jan Jansen trouwt in 1874 met Jantien Hoving, een zusje van Jans Hoving, dubbele familie dus.

Overigens heten de ouders van Berend Jansen: Jan Jansen, geboren 1819 te Borger en Ida Koopman(s), geboren 1820 te Emmen (NB: gemeente Borger en gemeente Emmen).

De ouders van Jans Hoving zijn: Harm Hoving geboren 1-3-1811 in de gem. Borger en Hinderkien Eggens , geboren 29-11-1811 in de gemeente Odoorn.

Ida Koopmans is in 1890 te GrolJoo overleden in het huis waarin de Jansens woonden en wat stond op de plaats waar later Bertus Reinders woonde, achter cafe Hofsteenge. Deze boerderij is dus kennelijk wel herbouwd.

In het Fotoboek van Grolloo (Kijk op Grolloo) staat een schitterende foto, waarop zijn afgebeeld Aaltje Takens en haar zoon Gerbrand Jansen met een paard aan de teugels en iets naar achteren de mooie boerderij voor de brand.

kog-1-dorp-010

De door Henk bedoelde foto van Aaltje Takens en haar zoon Gerbrand Jansen met een paard aan de teugels en iets naar achteren de mooie boerderij voor de brand.

En dan de berichtgeving, zoals deze in de diverse kranten werd weergegeven. Het betreft hier kranten uit heel het land.

19150711-krant-Telegraaf-brand

De Telegraaf 11 juli 1915

19150712-krant-Leeuwarder-courant-brand

Leeuwarder Courant 12 juli 1915

19150712-krant-Middelburgsche-courant-brand

Middelburgsche Courant 12 juli 1915

19150712-krant-NvhN-brand

Nieuwsblad van het Noorden 12 juli 1915

19150713-krant-Nieuwsblad-van-Friesland-brand

Nieuwsblad van Friesland 13 juli 1915

19150713-krant-nvhn-brand

Nieuwsblad van het Noorden 13 juli 1915

19150713-krant-Rotterdams-nieuwsblad-brand

Rotterdams Nieuwsblad 13 juli 1915

19150717krant-NvhN-brand 

Nieuwsblad van het Noorden 17 juli 1915

 19150720-krant-NvhN-brand

Nieuwsblad van het Noorden 24 juli 1915

 19150725-krant-NRC-brand

Nieuwe Rotterdamsche Courant 25 juli 1915

 19150727-krant-NvhN-brand

Van alle kanten kwam er hulp. Zo ook uit Norg, waar een positief saldo de vergadering deed besluiten f 4,00 bij te dragen.

Nieuwsblad van het Noorden 27 juli 1915

19150729 krant NvhN brand herbouw

Nieuwsblad van het Noorden van 29 juli 1915 Beginnen met herbouw.