Toegankelijkheid

Kijk op Grolloo

7 De scheperij

De scheper was een bekende persoonlijkheid in ieder dorp. Elke morgen om een uur of tien vertrok hij met zijn schapen naar de heide rondom het dorp. Een riem om zijn middel, waaraan de smeerdoos en vaak de fraai bewerkte breischedes hingen, kloetschup in de hand en vergezeld door de hond. Op de grote stille heide dwaalt de herder eenzaam rond. We leerden het vroeger allemaal op school. Grolloo had twee vaste schepers. Eén voor het Oost- en één voor het Westeinde van het dorp. De laatste scheper voor het Oosteinde was vermoedelijk Corne1is ten Hoor en voor het Westeinde Hendrik Stevens. Later nam zijn zoon Jan Stevens deze taak van hem over. Op Papenvoort hadden de families Braams en Tiems en achter 't Holt de families Enting ook een scheper of zij hoedden zelf hun schapen. Ook Jan en Gerrit Gommers zijn lang scheper geweest, terwijl een andere inwoner van ons dorp nl. Jacob Geerts in Amen en omgeving scheper was. Vroeger werden de schepers in natura beloond, later kwam daar een bedrag van een paar cent per schaap bij. Met de komst van de kunstmest verdwenen de schapen en daardoor ook het onderhoud van de terreinen die als heideveld zijn blijven liggen. Er trad veel wildgroei op. Dit bestrijdt men nu weer door opnieuw kudden schapen aan te schaffen. Men kan ze nu zomers als toeristische attractie aanschouwen.


kog-7-scheperij-001

Attributen van de scheper; schaar en twee bellen.

Smeer hoorn met de breischede.

Smeer hoorn met de breischede.

Jan Geerts in volle uitrusting met zijn onafscheidelijke hond. ± 1912.


Jan Geerts in volle uitrusting met zijn onafscheidelijke hond. ± 1912.

Jan Gommers met zijn kudde op de hei. Eén van de oudste foto's betreffende de scheperij. ± 1915.


Jan Gommers met zijn kudde op de hei. Eén van de oudste foto's betreffende de scheperij. ± 1915.

Cornelis ten Hoor. Scheper in het Oostereind van 1900 tot ongeveer 1927.


Cornelis ten Hoor. Scheper in het Oostereind van 1900 tot ongeveer 1927.

Scheper Hendrik Stevens, met zijn leerjongen (vaak meeheër of mee genoemd) Bouke Bergsma in 1923.


Scheper Hendrik Stevens, met zijn leerjongen (vaak meeheër of mee genoemd) Bouke Bergsma in 1923.

De schapen komen terug van de heide naar de kooi. Scheper Jan Tiems. Papenvoort ± 1928.


De schapen komen terug van de heide naar de kooi. Scheper Jan Tiems. Papenvoort ± 1928.

Nog een scheper uit Grolloo. Gerrit Gommers met zijn schapen in 1930.


Nog een scheper uit Grolloo. Gerrit Gommers met zijn schapen in 1930.

Bij de schaapskooi Papenvoort in ± 1930. Aaltje Braams, Roelfien Tiems, Geesje Tiems.


Bij de schaapskooi Papenvoort in ± 1930.
Aaltje Braams, Roelfien Tiems, Geesje Tiems.

Johannes Cornelis Marijnesen, scheper bij Jan Enting met zijn kudde nabij het Grolloër Holt in 1931.


Johannes Cornelis Marijnesen, scheper bij Jan Enting met zijn kudde nabij het Grolloër Holt in 1931.

KUDDEN TE GROLLOO EN GROLLOËR VELD, IN 'T VROEGE VOORJAAR.

Warm in dikke pet gedoken.
De ooren even vrij.
Dwaalt de herder zwijgend
In de grauwe hei.

Kijk, daarover donkere boomen
Straalt de zon op béi,
En inééns begint te leven
't Grauwe van de hei!

Ook in 't winterhaar gestoken,
Wacht de siephond blij,
Klaar tot groote sprongen
In de grauwe hei.

Achter de hoge bomen, al zijn de takken kaal, zoeken de herder en zijn kudde in het Grolloërveld enige beschutting tegen de gure winden. Deze foto is omstreeks 1932 gemaakt.De scheper is Jantines Enting (Jz.).


Achter de hoge bomen, al zijn de takken kaal, zoeken de herder en zijn kudde in het Grolloërveld enige beschutting tegen de gure winden. Deze foto is omstreeks 1932 gemaakt.De scheper is Jantines Enting (Jz.).

Jan Enting tussen Grolloo en Schoonloo in 1932.Het koren keurig in hokken.


Jan Enting tussen Grolloo en Schoonloo in 1932.Het koren keurig in hokken.

Jantinus Enting op het grote heideveld in 1932. Hier een indruk hoe groot en wijds de heide was.


Jantinus Enting op het grote heideveld in 1932. Hier een indruk hoe groot en wijds de heide was.

Met de korenmijten op de achtergrond is dit een prachtige foto. Jan Enting als scheper en de heer Boerema, die godsdienstonderwijzer in Grolloo is geweest van 1894 tot 1900. Deze foto dateert van 1932.


Met de korenmijten op de achtergrond is dit een prachtige foto. Jan Enting als scheper en de heer Boerema, die godsdienstonderwijzer in Grolloo is geweest van 1894 tot 1900. Deze foto dateert van 1932.

Jan Enting met zijn kudde nabij het Annechien Hagens Veen in 1933. In de verte is de villa De Moere te zien.


Jan Enting met zijn kudde nabij het Annechien Hagens Veen in 1933. In de verte is de villa De Moere te zien.

Scheper Jan Tiems op de onafzienbare heide nabij Papenvoort.


Scheper Jan Tiems op de onafzienbare heide nabij Papenvoort.

Nogmaals kudde bij Papenvoort.


Nogmaals kudde bij Papenvoort.

Jan Stevens in scheperstenue bij zijn huis in 1983.


Jan Stevens in scheperstenue bij zijn huis in 1983.

Geesje Tiems op de ladder tegen de schaapskooi op uitkijk om te zien of de scheper op de terugweg is.


Geesje Tiems op de ladder tegen de schaapskooi op uitkijk om te zien of de scheper op de terugweg is.