Toegankelijkheid

Verzet en fam. Ter Steege

[Dit bericht is op 30 mei 2019 aangevuld met informatie over de aanvraag tot onderscheiding van boswachter Teun Leever. Teun was leider van de verzetsgroep waar ook Bote bij was betrokken. - Bertus Reinders]

Grolloo ligt op amper 4 kilometer van Kamp Westerbork. In de krisisjaren is er onvrede en armoede. De NSB krijgt veel aanhang, zo ook in Grolloo. Echt fanatiek NSB-er waren er niet veel. Men dacht lid te zijn van een politieke partij die het in veel opzichten beter zou maken in Nerderland. Dat dat anders uitpakte en de NSB ging samenwerken met de bezetter was voor velen een vervelende wending. Angst zal ook ongetwijfeld een rol hebben gespeeld. Hoe het ook is, in Grolloo was het lastig in verzet te komen.

Veel is er niet bekend van het verzet. Geluiden over schotenwisseling, liquidatie, verdwenen persoon, en meer, doen de ronde, maar meer dan dat is er ook niet. We hebben enkele foto's en we weten dat in ieder geval de familie Ter Steege betrokken was. Vandaar deze publicatie, met daarin een deel overde familie Ter Steege.

 

De volgende foto's met verklarende teksten zijn aangeboden door mevrouw Sjoukje Hutten-Ter Steege. De tekst is geschreven door Gesinus Lunsing.


Op Vredenheim woonde de familie Ter Steege. 

De fam.kwam in mei 1923 uit Terheyl gem Roden naar Vredenheim. Met paard en wagen zijn ze verhuisd . Moeder ter Steege was hoogzwanger van Cornelis. ze hadden in totaal 13 kinderen, waarvan er drie zijn overleden.

Vredenheim

 

Vredenheim 1


In de buurt van Vredenheim 14 was vroeger een zandweg en vanaf die zandweg liep een andere zandweg in westelijke richting parallel aan de Amerstraat. Na zo'n 400 meter op de 2e weg bouwde ene meneer Udding rond 1920 een boerderij in 't kader van de ontginning van Vredenheim.

 

Bote en Frouwkje ter Steege Tuinman

Bote ter Steege en Froukje Tuinman

 

Na een paar jaar kocht het echtpaar Bote ter Steege en Froukje Tuinman uit Noord-Drenthe deze boerderij. Het gezin had veel kinderen, maar toen ik (Gesinus Lunsing) daar zo omstreeks 1950 een paar keer in de week boodschappen moest brengen waren bij de ouders nog alleen de vrijgezelle jongens Bote, Albert en Cornelis thuis, die trouwens later alle drie nog trouwden.

Zoon Jan gesneuveld

Jan ter Steege 10 mei 1940 gesneuveld te Dubbeldam

Jan ter Steege

 

19400510 Overlijdensadvertentie Jan ter Steege19400512 overlijdensadvertentie Jan ter Steege

19400527 krant LeeuwarderNieuwsblad bericht JterSteege gesneuveld

27 mei 1940 Leeuwarder Nieuwsblad

De Ter Steege's verloren al op 10e mei 1940, de 1e oorlogsdag, hun zoon Jan a.g.v. oorlogshandelingen.

 

 Erelijst der Gevallenen 1940-1945

https://www.erelijst.nl/jan-ter-steege

Oorlogshandelingen


Staf III-14 R.A.
Hospitaalsoldaat
Gesneuveld te Dubbeldam op 13 mei 1940 bij de gevechten ten noorden van de Zeedijk.
Bij het aanbreken van de dag werd de afdeling opnieuw ingezet tegen de Duitse parachutisten.
Om 05.00 uur in de morgen werden de opstellingen hevig gebombardeerd en onder mitrailleurvuur genomen.
Bron: Boek Veldartillerie III-14 RA

 

Op 11 juli 2022 kreeg ik onderstaand bericht van Janny Bruins:

Sinds een aantal weken is het graf van Oom Jan ter Steege in Raol een officieel graf dat beheurt an de Oorlogsgravenstichting.
Zien kleinkinder hebt het an dizze stichting overdaon.
Een good besluut: zo blef het mooi bewaord en good underholden.
Ik stuur jou twee foto’s. Wi’j bij plaotsing derbij zetten dat dizze foto’s eigendom bint/copyright van de Oorlogsgravenstichting
Messchien kuj het opnimmen bij het verhaol ‘Verzet en Ter Steege’ op de website ‘Olde Grol’?

Kiek maor, wat jij der van vindt.

Hartelijke groet,

Janny Bruins

Maor vanzölf doek dat geern Janny!

Bertus Reinders

Graf Jan ter Steege in Rolde is overgedragen aan de Oorlogsgravenstichting

foto's eigendom van de Oorlogsgravenstichting © 

Foto graf Jan ter Steege - Oorlogsgravenstichting

Foto graf Jan ter Steege - Oorlogsgravenstichting

 Documenten betreffende het oorlogsgraf van Jan ter Steege

 

TER HERINNERING AN OOM JAN ter STEEGE
1908-1940

Aal jaor lees ik de naom op ’t monument
van oom Jan die ik nooit heb kend
Hij sneuvelde in mei van ‘t eerste oorlogsjaor
deur plotseling opkommend Duuts gevaor
Met dit bezundere verhaol weur ik groot
mam vertelde aaid over zien trieste dood

In Dubbeldam hef e dit grote offer braacht
dat har gieneen in die daogen al verwaacht
Veul te jong hef e ‘t leven moeten geven:
‘Geliek het gras was zien körtstondig leven’
Het starven van oom Jan as Rooie Kruussoldaot
bliew jaorlijks herdèenken in de meimaond

©Janny Bruins

 Een gedicht dat Janny heeft voorgedragen tijdens de presentatie over de Liberation Route Europe en de bevrijding van Grolloo op woensdag 12 april 2023. Wij willen u dat niet onthouden. Het was stil in de kerk.

Ter naogedachtenis an oom Jan ter Steege, hospitaolsoldaot Veldartillerie III-14-R.A.
Tull en ’t Waal & Dubbeldam 1939-1940

Bevrijd

Onwetendheid was groot
onzekerheid duurde kört
van gien enkel gevaor bewust
soldaot vuulde nog gien nood

Lag in ‘n greppel achter de diek
vanoet ‘t duuster klunk geronk
vanunder parachuut kwam schot
onverwaachts alum peniek

Mei virtig bij het mörgengloren
met minne waopens in open veld
bestookt deur vuur van mitrailleurs
zien stried toen al finaol verloren

Niet deur dat het zo dreigend was
oorlog nog maor net begund
kogel vijand eindigd bestaon
körtstondig leven geliek het gras

Genaodeloos van alles bevrijd
huufde nooit meer te vechten
gien man, vaoder, femilielid meer
bint smart’lijke traonen um schreid

©Janny Bruins

 

Zien naom en aal die aandere naomen van de mèensen die störven bint in ’40 – ’45 bliew numen, umdaw beloofd hebt ze nooit te vergeten!

Eerder drama in de familie in 1929

 Kobus 9 jaar verongelukt onder de tram

Kobus 9 jaar verongelukt onder de tram

 

19290926 krant De Tijd tram

26 september 1929 De Tijd

19290926 krant Telegraaf tram

26 september 1929 Telegraaf

Eerder verloren ze een zoon door een ongeluk met het trammegie.


Enkele familieportretten van de familie Ter Steege.

Albert Cornelis en Bote ook wel genoemd A B C

Albert Cornelis en Bote ook wel genoemd A B C

Van Janny Bruins kreeg ik de volgende mail:

Moi Bertus,

Ik heb een anvulling veur Old Grol/ ‘Verzet en Ter Steege’.
De zeer waakzame herdershond heette SPERDA.
Ieder die dit stuk leest - femilieleden vindt het mooi heur! - rop geliek…..’Sperda’!
Wi’j het anvullen?
Grote dank!

Groeten Janny

 

Hieronder een leuk krantenartikel over Sperda

17 juli 1947 Provinciale Drentsche en Asser courant

19470717 krant PDAC Ter Stege Sperda

Bote ter Steege en Frouwkje Tuinman 45 jaar getrouwd

Bote ter Steege en Frouwkje Tuinman 45 jaar getrouwd

Frouwkje ter Steege Tuinman

Frouwkje ter Steege Tuinman

Stamboom ter Steege


Het verzet

In Grol was bekend dat er bij de ter Steege's onderduikers zaten. Men zal er wel eens gezocht hebben, maar er was thuis een zeer waakzame herdershond, die bij onraad begon te blaffen zodat de onderduikers snel hun schuilplaats opzochten. Veel verraad vanuit Grol zal er ook niet geweest zijn, want daarmee plaatste men zichzelf buiten de hechte Groller gemeenschap. Conclusie: wel NSBers in Grol, maar een enkele uitzondering daargelaten, geen fanatiekelingen.

 

BinnenlandseStrijdkrachtenAmenonderleidingvanTeunLeeverWapendropping

 

rechts Bote ter Steege

rechts Bote ter Steege

 

Tweede vanaf links Bote ter Steege

Een groep personen om de auto van een duitse gezagsdrager op het terrein van wat nu Camping Dianaheide te Amen is. V.l.n.r. met pet Jan Feijen, met hoed Meerten van der Voort, Bote ter Steege met wilde bos haar, een onbekende op de voorgrond, Daan Meenken met sjaal, daarachter tegen de auto Hillegienus Komduur en voor hem Swijtze Postma, Roelof ten Kate gehurkt, dan Jannes Leever, een Engelse marconist in uniform en Teun Leever. Voor de auto staat een vork in de grond.

De foto is waarschijnlijk genomen even voor de bevrijding in april 1945. De mannen ogen ontspannen, kennelijk omdat ze geen gevaar meer verwachten van Duitsers of van Nederlandse handlangers. Dat is opvallend want genoemde lieden raakten aan het eind van de oorlog in paniek en schoten op alles wat bewoog.

Ik denk dat jonge Bote (van de foto) lid was van de (B)innenlandse (S)trijdkrachten en dat waren er misschien wel meer die op de foto staan.

Op de foto staat ook een Meenken. Zijn ouders woonden in het mooi pand "De Strubben" te Schoonloo en ze bedreven daar een kippenfokkerij. Ook hier zaten in de oorlog onderduikers.

Teun Leever heeft heel nuttig werk gedaan toen begin april op diverse plaatsen in Drenthe, ook in de bossen bij Amen, Franse parachutisten werden gedropt. Hij zorgde ervoor dat de parachutisten na de landing weer bij elkaar kwamen; ik denk dat dit 's nachts gebeurde. Teun was trouwens van alles: jachtopoziender, veldwachter en controleur van de vermakelijkhedenbelasting in dienst van de gemeente Rolde. Teun controleerde b.v. op dansavonden of je wel een entreekaart had, want zo niet, dan kon de gemeente naar 20% belasting fluiten. In 1959 ging Teun met pensioen en in hotel Erkelens(nu bowlingcentrum) gaf Teun een afscheidsfeest met spelletjes en als prijzen door Teun zelf geschoten wild. Ik (G. Lunsing) kan het weten want ik was er bij: in 1959 werkte ik als volontair bij de gemeente Rolde. Dat had mijn vader bekonkeld met wethouder Jan Jansen. De andere wethouder was toen de vader van genoemde Meenken uit Schoonloo. 

Het zou kunnen dat met de verzetsgroep op Vredenheim bedoeld wordt: (een deel) van de mensen op de foto.

 

Bote in dienst te Haarlem was na de oorlog

Bote in dienst te Haarlem was na de oorlog (achtersteste rij, vierde van links)
.

Tot zover het verhaal van mevrouw Sjoukje Hutten-Ter Steege en Gesinus Lunsing.

 

Onderduikers op Vredenheim

 

Eén van de broers ter Steege, Cornelis, moest in de oorlog, naar Duitsland. Hij heeft daar 1 jaar in een fabriek gewerkt.
Hij kon er slecht over. Hij is naar huis gevlucht en ondergedoken bij zijn ouders op Vredenheim.

Cornelis zat thuis ondergedoken, onder de bijenkorf (iemenhut) in een hol. Hij sliep daar ook, in een bed voor hem was gemaakt.
In het hol kon je niet rechtop staan, omdat je anders last kreeg van de bijen.

De familie ter Steege had ook onderduikers in de oorlog. De onderduikers zaten in het hooivak. In de stal bevond zich een ingang naar de plek waar de onderduikers bij onraad naar toe konden vluchten. Het vee deed een stap opzij en de mannen konden naar binnen en werd het luik weer gesloten. In het begin was er plaats voor 6 daarna 4. Ze bleven tot de bevrijding ondergedoken. Eén van hen was Kees van Erk uit Breda. Het contact met Kees van Erk bleef ook na de oorlog.
Voedsel was voldoende aanwezig op de boerderij. Er is wel eens een illigaal een varken geslacht.

Ook is er een overval van de landwachters geweest. De hond Sperda sloeg daarbij aan. Zodra Sperda vreemde mensen zag aankomen, wist de familie dat er mogelijk onraad op komst was. Vanaf een kilometer kon Sperda al horen dat er mensen hun kant op kwamen.
Ondertussen liepen de drie aanwezige zoons van de familie, Albert, Bote en Cornelis heel hard het heideveld in.
Het gehele huis werd doorzocht, en de landwachters vonden niks. De ouders Bote en Frouwkje Ter Steege waren alleen thuis toen het gebeurde.
De volgende morgen kwamen de broers weer thuis.

 


 

Het verhaal achter de auto

 

Sipke de Wind - foto LC

Een bericht van Sipke de Wind. Hij stelt zich zelf even voor.

Ik ben Sipke de Wind uit Groningen (66 jaar) en bezig met de voorbereiding van een boek o.a. over de landing van een spionageteam bij Amen op 7 april 1945. Zij kwamen in contact met verzetsmensen uit de omgeving van Amen en Grolloo. Graag zou ik daar meer informatie over willen ontvangen.

 

Het verhaal draait om o.a. Teun Leever. Een boerenzoon, stroper die in augustus 1925 jachtopziener werd en kwam te wonen in de Dianahoeve te Amen. Hij was berucht bij stropers maar ook gevreesd. „Ja, ik ben een kortkop en daar hebben ze rekening mee te houden". In de oorlog had hij onderduikers in huis, wapens, die in het veld waren gedropt en werkte met de zenders. Op het erf achter zijn boerderij stond in een bosje een veiliggestelde personenauto. Niemand van de lokale bevolking kwam zomaar even ongewenst bij deze onvoorspelbare jachtopziener op het erf. Men keek wel uit.

Het team had de taak contact te leggen met plaatselijke verzetsgroepen. De bevrijding was aanstaande. In de avond van 7 april landt een 4 koppig sabotageteam in de bossen bij Hooghalen maar valt door de tegenvallende weersomstandigheden uiteen. Een van hen komt bij toeval aan de deur bij Teun Leever in Amen voor hulp. Die krijgt hij volop.

Teun Leever gaat op zoek door de bossen en vindt Claude Somers radio telegrafist. Die brengt hij naar zijn boerderij waar Ruys van Dugteren al verblijft. Waardevolle informatie werd naar Londen geseind. Nachts kwamen de eerste verzetsmensen uit de omgeving om plannen te maken. Pijnlijk duidelijk werd dat het verzet in Assen bijna zonder wapens zat en zo haar taak niet naar behoren kon uitvoeren. Besloten werd tot een illegale telefoonverbinding met Assen en over belangrijke bruggen. Ook wordt een wapendropping op het Amerveld georganiseerd waarmee o.a. de groep Leever wordt bewapend.

Woensdagavond 11 april 1945
Veel wapeninstructie van Ruysch van Dugteren en Somers aan het plaatselijke verzet en voor het eerst enige activiteit tegen geïsoleerde groepjes Duitsers. Teun had alleen de instructie willen hebben voor het machinegeweer, maar de Engelse taal van Somers bleef voor velen te lastig. “De moffen raken nerveus”. De groep Rolde gaat ’s nachts op pad en bestreken we met brenguns een weg en richten nogal wat schade aan. Tyrebusters deden hun werk en vertraagden menig terugtrekkend voertuig en maakte eenheden het leven zuur. Onverwacht machinegeweervuur gedurende de nacht hield de toch al gespannen zenuwen in alarm. Ruysch ontving een verzetsrapportage uit Assen en was tevreden. Op dat moment meldde het Jedburgh-team aan het hoofdkwartier dat de weg naar Assen nog steeds niet vrij was. De stad was zo belangrijk omdat twee van de drie opmarsroutes er dwars door heen liepen.

‘Kort voor de kop’ belaagt Teun Leever met vijf anderen de hele dag Duitsers op de weg. Hetzelfde gebeurde ook in Assen en omgeving met gebruikmaking van de gedropte wapens. De gevechten naderen steeds meer hun omgeving en wordt het donderdagmiddag. Ondertussen had het artillerievuur de weg in Hooghalen bereikt. * kapitein S. Ruysch van Dugteren Operatie Mastiff

Ruysch van Dugteren begreep van het verzet dat Assen het best kon worden bereikt door een omtrekkende beweging vanaf Hooghalen via Ekehaar in de richting van Rolde. Nadrukkelijk was afgeraden om de Hoofdweg te volgen vanaf Hooghalen. Ruysch overlegt verder met Teun Leever die elke heg, zandpad en weg kent in de omgeving. Er was nog een route. De oostelijke Canadese opmarsroute liep over de zuid-noord route over Schoonoord, Grolloo naar Rolde. Als hoofd van het verzet inde gemeente Rolde begreep hij dondersgoed dat een doorbraak kon worden geforceerd door over het dorp Loon naar het Noord Willemskanaal door te stoten, daar de brug veilig te stellen en verder te rijden naar Peelo aan de noordkant van Assen. Als het lukte was de stad zo goed als ingesloten. Tactisch een meesterplan.
Met al deze informatie besluit Carel Ruysch persoonlijk naar het zuiden af te reizen om ervoor te zorgen dat deze op tijd bij een vooruit geschoven post van de Canadezen terecht komt. Aan het eind van de middag werd tot hun grote tevredenheid hiervan gebruik gemaakt.

Auto weer in gebruik.
De groep Vredenheim verzamelt zich weer bij het boerderijtje van Teun Leever. Daar liggen hun wapens onder een bult plaggen. Een nieuwe opdracht: De auto moet uit het dennenbosje worden gesleept. Heideplaggen en takken worden verwijderd. Met o.a. een touw wordt ie naar het daglicht getrokken en geduwd. Hoe zou het ermee zijn, wil ie nog starten, de mannen verdringen zich rond de houtgenerator op de achterkant. Het zeil gaat er af en de banden opgepompt. Een zak met voorraad hout ligt in de imperiaal op het dak. Het touw draagt Jannes Leever nog in z’n handen.

auto 1

De auto staat op het erf van het huis van Teun Leever en een groep van tien mannen poseert trots naast. V.l.n.r. staan Teun Leever, Claude Somer, Daan Meenken en helemaal rechts met het touw Jannes Leever. Enkelen hebben meer belangstelling voor de houtgenerator achter op de auto dan voor de fotograaf. Opvallend is dat kapitein Ruys van Nugteren ontbreekt. Waarom moest de auto uit het bos worden gehaald? Was het in opdracht van Ruysch van Nugteren om de geallieerde tanks voorop te rijden bij hun omtrekkende bewegingen om Assen?

auto 2

 

De namen zijn bekend via de site van oldGrol met de hulp van de heer Lunsing. Hij vertelde dat v.l.n.r. met pet Jan Feijen, met hoed Meerten van der Voort, Bote ter Steege met het bos wilde haar en voor hun een onbekende. Daan Meenken met sjaal, daarachter tegen de auto Hillegienus Komduur en voor hem Swijtze Postma, Roelof ten Kate gehurkt, dan Jannes Leever, een Engelse marconist in uniform en Teun Leever. Voor de auto staat een steekvork in de grond. De kentekenplaat ontbreekt. Enkele mannen dragen de blauwe overall en armband van de NBS. Volgens Lunsing zou het kunnen zijn dat deze mannen de verzetsgroep Vredenheim hebben gevormd. De spanning lijkt eraf voor de radio telegrafist Somer. Hij luistert de zender niet meer uit in de schuilplaats en staat ontspannen bij de mannen van de ondergrondse. Weten zij dat de Canadezen eraan komen?

Doorstoot naar Rolde
Intussen had de informatie van Ruys van Dugteren zijn invloed op de situatie. Laat in de middag werd bevolen om met een brede haak om de verdediging van Assen heen te trekken. The Royal Light Infanterie kreeg opdracht zich gereed te maken om zodra de mogelijkheid er is, bij Hooghalen over de spoorwegovergang te trekken en over de smalle weg in de richting van Amen te trekken. Om 19.30 uur zaten ze in de gepantserde voertuigen Het uiteindelijke doel was de nog niet opgeblazen brug achter het dorp Loon over het Noord Willemskanaal. Het wordt een uiterst hachelijke onderneming in het donker over soms te smalle nauwelijks verharde landweggetjes door een veengebied. Laat dat nou niet geheel toevallig voor de boerderij van Leever langs gaan, waar de verzetsgroep Vredenheim, gek van vreugde stond te wachten. De route gaat over Amen, Ekehaar naar Rolde. En nu komt de vraag aan de lezers. Is hier de auto van de verzetsgroep Leever voorop gaan rijden om de kolossen de weg te wijzen? Wie weet daar nog iets van?

Informatie
Graag willen we weten wat de groep van Teun Leever en familie Ter Steege hebben uitgevoerd voor de bevrijding van de omgeving. Minstens drie personen uit de grote familie Ter Steege zaten in het verzet, hadden onderduikers in hun kleine huis op Vredenheim, Grolloo. Vader Bote ter Steege jr. en zonen Bote ter Steege 1921 en Cornelis ter Steege 1923, die onderscheiden werden met een verzetsherdenkingskruis. Iedere informatie is welkom. Namen, gebeurtenissen om zo de geschiedenis compleet te maken. U mag altijd bellen met Sipke de Wind

Op dat moment had Ruys van Nugteren zich aangesloten bij de Canadeze spits, die was genaderd tot dichtbij Hooghalen. Hier raken we het zicht op hem kwijt maar hij moet zich actief hebben bemoeid met de gang van zaken.. Nog steeds staat hij in contact met Londen waarschijnlijk vanuit de boshut in Amen.

CONTACT
Weet u een verhaal of informatie; Sipke de Wind (0623501067) of Bertus Reinderts, Grolloo (0623074661) of contact opnemen via oldgrol.nl

 

 


Nagekomen informatie

Op 30 april kwam onderstaand bericht per mail binnen:

Geachte heer bij een onderzoek in het Nationaal Archief in Den Haag ben ik informatie tegen gekomen over Teun Leever. Het betreft een verklaring omtrent zijn activiteiten in de Oorlog, Als het U belangstelling heeft kan ik de Scans opsturen. Groet Frans Janssen Haarlem.

Natuurlijk had ik belangstelling. Spoedig daarna ontving ik de onderstaande stukken. Ik heb de geschreven tekst letterlijk overgenomen, opdat dit gemakkelijker leest.

onderscheiding Teunis Leever 01

 

onderscheiding Teunis Leever 02

onderscheiding Teunis Leever 03

onderscheiding Teunis Leever 04

onderscheiding Teunis Leever 05


De brief uitgewerkt:Onderscheidingsaanvraag Teunis Leever 001

Onderscheidingsaanvraag Teunis Leever 002

 


In de tekst wordt Kap C. Ruisch v Dugteren genoemd. Het volgende gevonden, waaruit blijkt dat de naam van de kapitein anders werd geschreven.

Onderscheiding op 25 augustus 1945 te Den Haag
Gedecoreerde
C.J.L. Ruysch van Dugteren, geboren op 2 augustus 1910

Onderscheiding Bronzen Kruis
Nummer Koninklijk Besluit 11
Registernummer 1260 A
Mutatie Nederland - Drenthe - gedropt als geheim agent op 7 april 1945 bij Hooghalen.
Literatuur Gb 117; gb 118; gb 137-23; gb 138-23; gb 141-27; post (1) 135, 161; amherst 56; roever (3) 248
Rang, functie of beroep Kapitein
Onderdeel Special Operations Executive
Mutatieperiode 7 april 1945
Aan boord van / behorende tot Team Dicing, No. 2 Dutch Troop, No. 10 (Inter-Allied) Commando
Nationaliteit Nederlandse
Opmerkingen over onderscheiding Betrokken bij Operatie Jedburgh

Bronvermelding
Nederlands Instituut voor Militaire Historie, Koninklijk Besluit
Databank dapperheidsonderscheidingen, Den Haag


Op Wikipedia is te lezen:

Carel Jacob Lodewijk Ruijsch van Dugteren (Amsterdam, 2 augustus 1910 - 1984), bijgenaamd "Kapitein Ross", was een Zuid-Afrikaanse commando van Nederlandse oorsprong die aanwezig was bij de bevrijding van Kamp Westerbork. Hij diende ook als adjudant van prins Bernhard tijdens Operatie Market Garden.

Ruijsch van Dugteren was een zoon van de predikant Gregorius Pieter Abraham Ruijsch van Dugteren en zijn vrouw Jacoba Wilhelmina Niermeijer. Hij emigreerde nog voor de Tweede Wereldoorlog naar Zuid-Afrika, waar hij een boer was in Noord-Transvaal. Op 7 maart 1937 trad hij in het huwelijk met Victorine Hermance Ploem. Ze kregen twee kinderen.

Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog en de bezetting van Nederland werd hij wegens zijn Nederlandse afkomst opgeroepen voor de Prinses Irene Brigade. In 1942 nam hij deel aan een opleiding tot commando in de Schotse Hooglanden, waarna een Nederlandse commando-eenheid gevormd werd, No. 2 Dutch Troop, met Ruijsch van Dugteren als reserve tweede-luitenant.

Tijdens Operatie Market Garden diende hij als adjudant van prins Bernhard. Op 5 september 1944 werd hij — inmiddels opgeklommen tot eerste luitenant — met twee korporaals en twee soldaten ingedeeld als lijfwacht van prins Bernhard.[3]

Hij diende als Jedburgh-officier tijdens Operatie Amherst, de bevrijding van Noord-Nederland in 1945. In april 1945 werd een vierkoppig Jedburgh-team (codenaam "Dicing") nabij Hooghalen in Drenthe afgeworpen, bestaande uit onder meer Arie Bestebreurtje en Ruijsch van Dugteren, die nu de rang van kapitein had. Bestebreurtje verzwikte zijn enkel bij de landing en wist, na zich vijf dagen verborgen te houden, de aandacht van een boer te trekken, die hem op zijn boerderij verborgen hield. Ruijsch van Dugteren daarentegen wist contact te leggen met een plaatselijke verzetsleider en kon zijn missie met succes uitvoeren: het geven van wapeninstructies aan het plaatselijke verzet en het organiseren van verzetsactiviteiten tegen de Duitsers.

Op 12 april 1945 maakte hij in zijn dagboek melding van dat hij als een van de eersten Kamp Westerbork was binnengelopen tijdens de bevrijding van dit concentratiekamp.


De brief is geschreven door de heer J.S. Meijer te Assen.

In de Kroniek van de Jodenvervolging te Assen door dr. Jan Ridderbos is te lezen over de heer Meijer:

21 Juli 1942. J. S. Meijer, Boschstraat 46 heeft gisteren 20 Juli 1942 omstreeks 9 uur aan het bureau
kennis gegeven dat zijn pensiongast Levie Leezer, geboren Assen 16 Juli 1898, koopman, Ned. Jood,
dien morgen niet meer op zijn kamer aanwezig was en vermoedelijk voortvluchtig is.

Genoemde L. Leezer heeft zich dan ook Maandag 20 Juli j. l. niet gemeld aan het Station om op transport te worden gesteld naar het werkkamp Orvelte waar toe ondergeteekende hem Zondag j. l. een uitnoodiging had uitgereikt.
Voorenstaande bereids mondeling door o. g. doorgegeven aan de SS alhier.

Levie Leezer, geboren op 16 juli 1898 te Assen, zoon van Benjamin Leezer en Esther van Zand,
heeft de oorlog overleefd.

 


 

 

Hebt u informatie over het verzet? Grolloo in de oorlog? Of andere zaken betreffende het verleden van ons dorp?

Indien u meer informatie voor deze website heeft, dan houd ik mij beleeft aanbevolen. Neem dan contact op via het contactformulier. Bij voorbaat dank!

Bertus Reinders