Toegankelijkheid

Kijk op Grolloo

4 De Coöperatieve Zuivelfabriek

Reeds in 1894 bouwde men in Grolloo de eerste coöperatieve fabriek. De melk werd er handmatig verwerkt. Zij bleek al spoedig te klein en in 1914 werd de tweede fabriek gebouwd. Nu een stoomzuivelfabriek. Reeds van verre kon men haar pijp zien staan die met de torenspits wedijverde wie het hoogst was. De trotse torenhaan heeft vroeger vele keren gekeken hoe hoog de nieuwe 'toren' wel zou worden en soms draaide hij van kwaadheid zijn staart naar haar toe. Maar enkele dagen later kon hij het toch niet laten om opnieuw te kijken, zo afgunstig was hij geworden. Gelukkig stopte de bouw op zeker moment en tot zijn grote vreugde zag hij enkele weken daarna rook uit die andere toren komen. Het was dus een pijp geworden en een ieder die goed luisterde kon de haan horen kraaien van blijdschap. Hij zou met zijn koperen verenpak altijd schitteren in de zon, terwijl de pijp zowel innerlijk als uiterlijk zwart zou worden.

Veel heeft de fabriekspijp om zich heen zien veranderen. De ontwikkeling in de veehouderij en de landbouw maakte dit nodig. De melkontvangst werd drastisch gemoderniseerd en de maalderij uitgebreid. Er kwam een dubbele woning voor het personeel en een directeurswoning bij. Achter de pijp werden een garage, een kunstmestloods en een loods met silo's voor graan gebouwd. Het ging goed met de fabriek en de pijp blies dankbaar zijn zwarte rook het luchtruim in. In 1939 en 1964 vierde men het 25- en 50-jarig bestaan met een revue.

Enkele jaren daarna kwam de terugslag. Samenwerking met Rolde en Anloo maakte dat de melkontvangst in Grolloo op 31 augustus 1970 werd gesloten. Het fabrieksgebouw werd verkocht en verbouwd tot garagebedrijf. Met een handvol dynamiet en een druk op de knop liet men ook de trotse pijp ter aarde storten. De torenhaan die het allemaal zag gebeuren huilde tranen met tuiten, bang dat hem dit ook eens zou overkomen.

Gelukkig bleef alles wat achter de pijp was gebouwd gespaard en dit gedeelte wordt nog dagelijks door de boeren gebruikt. Na enkele jaren werd ook de fabriek te Rolde gesloten. De verdere samenwerking werd gevonden bij Z.O.H. te Oosterwolde in Friesland. De boeren slaan hun melk nu zelf op in koeltanks op het eigen bedrijf, waarna de R.M.O. (Rijdende Melk Ontvangst) het vervoer naar de fabriek in Oosterwolde verzorgt. De loodsen zijn inmiddels verkocht aan de Coöperatieve Landbouwbank in Meppel en een ieder kan daar naar believen gebruik van maken.

kog-4-zuivel-001


De eerste Coöperatieve fabriek in Grolloo. Een "handkracht" fabriek gebouwd in 1894. De eerste melkboer Bonne Zeewuster. Verder Arend Smit en Hendrik Lensen. De vierde persoon is onbekend.


kog-4-zuivel-005


In de beginjaren had men nog weinig koeien. Hier is Albert Jan Hadders bezig met handmelken.


kog-4-zuivel-006


Voor de fabriek Hendrik Lunsing, Jan Strijker en Albert Geerts.

kog-4-zuivel-007


Om de pioniers voor de Bond van Coöperatieve Zuivelfabrieken in Drenthe in het zonnetje te zetten voor hun initiatief om de Drentse zuivelfabrieken in een bond te verenigen, werd deze foto afgedrukt in het jubileum boek van de Bond. Bij het besluit was deze fabriek echter nog niet gebouwd. Dat gebeurde in 1914.

kog-4-zuivel-008


Machinist Albert Geerts in de machinekamer.

kog-4-zuivel-009


Machinist Albert Geerts, Mulder Bastiaan Luinge, Melkontvangst: Roelof Boes.

kog-4-zuivel-010


Nog eens de fabriek, nu met een uitbreiding van het maalderijgedeelte. Ook de melkboer van Schoonoord (met auto) staat hierbij, terwijl bij de fabriekstrap de melkrijder van Grolloo staat. Deze wagen heeft nog houten wielen met ijzeren beslag.

kog-4-zuivel-011


Melkrijder Jantinus Schonewille, 1947. Reeds met de luchtband wagen.

kog-4-zuivel-012


Even poseren op de trap.
Van links naar rechts: Mulder Evert Gommers, botermaker Jans Abbing, melkontvangst, Geert Gommers, Jan Vijfschagt, Hendrik Lesschen.

kog-4-zuivel-013


Jan Vijfschagt als mulder.
De oude bascule was reeds vervangen door de moderne weegschaal.

kog-4-zuivel-014


Ook Hendrik Jan Kuipers was eens melkrijder.

kog-4-zuivel-015


Willem Smit tussen de machines als machinist, foto ± 1956.

kog-4-zuivel-016


Ook melkprodukten werden gemaakt en verkocht. Eerst per handkar. Later met de ponywagen en de derde fase was de ventersauto. Hier melk vent er Cornelis Bonder dik in de sneeuw met de pony Bennie, (1952).

kog-4-zuivel-017


Hier een foto van de fabriek die wij ons allen als laatste herinneren. Links de kunstmestloods, gebouwd in 1953. Rechts de nieuwe kantoren en koelcellen en opslagplaats koeltanks, waarboven de uitkijkpost van de B.B. werd gebouwd. Uiterst rechts zien we nog juist de nieuwe direkteurswoning. Alles gebouwd in 1956.

kog-4-zuivel-018


Foto van het opslag- en ontvangstcentrum voor granen. Het laatste gedeelte werd in 1962 gebouwd.

kog-4-zuivel-019


De jaarlijkse reis van bestuur en personeel met echtgenotes was één van de hoogtijdagen. Even op de foto.
Eerste rij boven van links naar rechts: Mevr. Vijfschagt-van Lent, Cees Bonder, Hendrik Popping, mevr. Hadders-Hof, mevr. Hagting-Smeenge, mevr. de Raad-Klad, mevr. Smit- Wanders, mevr. Jansen-Rozenveld, mevr. Lesschen-Stevens, Willem Naber.
Tweede rij: Harm Jelies, Jans Abbingh, Jan Vijfschagt, Hendrik Dilling, mevr. Roeljsema-Huizing, Roelof Roelsema, mevr. Zijgers-Huizing, mevr. Jelies-Schuurman, mevr. Abbingh-Kuipers, mevr. Naber-Beijering, Gerrit Hadders, Willem Smit, Lucas Hagting, Jan Jansen, secretaris, Klaas de Raad directeur, Jan Zijgers voorzitter.
Derde rij: mevr. Oosterman-Pronk, mevr. Popping-Stenveld, mevr. Bonder-Enting, mevr. KuipersWarringa, mevr. Hadders-Blomberg, mevr. Dilling-Ebbinge, mevr. Hegeman-Klaassens, Elsje Nijmeijer, Dina Pepping, mevr. Marissen-Braam, Roelof Marissen, Willem Takens chauffeur, Hendrik Takens chauffeur.
Vierde rij: Jan Jannes Kuipers, Harm Mensing, Hendrik Lesschen, Hennie Hegeman, Bé Pronk, Geert de Lange, Willem Hadders, Jan Oosterman.

kog-4-zuivel-020


Het interieur van de graanloods.
De droogsilo's zijn duidelijk zichtbaar.

kog-4-zuivel-021


Dankbaar dat alles naar wens ging werd bij het 25 jarig bestaan een revue opgevoerd. Hier het bestuur van 1939. Bovenste rij: Van links naar rechts: Jan Zijgers, Willem Naber, Tieme Reinders, Hendrik Bartelds.
Onderste rij: Roelof Hagting, Jan Jansen (sekretaris), Hendrik Lunsing (direkteur), Jan Beijering (voorzitter), Lens Beijering, Arend Smit.

(volgens een mail van Henk Bartelds van 12 november 2013 moet Hendrik Bartelds, Henderikus Bartelds zijn. - red.)

kog-4-zuivel-022


Een foto van alle spelers uit de revue 1939.
Eerste rij: Marchien Hofsteenge, Reinder de Weme, Geert je Boer, Wil/emtje de Weme, Jan Reinders, Gerrit Gommers, Annechien Strijker, Jan Beijering (Jzn.), Gerrit Hadders, Wil/emtje Beijering.
Tweede rij: Jan Jannes Kuipers, Roelof Hendriks, Jantje de Weme (Hd.), Hennie Lesschen, Johanna Frome, Hennie de Weme (Ad.), Jan Meijers, Roelofje Beijering (Jd.), Hendrik Beijering (Lzn.). Derde rij: Jantje Hof, Luchina Lensing, Geesje Frome, Grietje Warringa, Tinie Lunsing, Zwaantje Jansen, Jantje Dekker, Grietje Enting (Hd.).
Vierde rij: Hillie Popken, Jantje Boer (Ad.), Willemtje Oeben, Jo Beijering, Jantje Hofsteenge, Dinie Meijers, Roelofje Beijering (Hd.), Geesje Zijgers, Joh. Lingeman, schrijver van de revue). Vijfde rij: Annechien Kuiper, Jan ter Veer, Anna Dijks, Lambertus Lesschen, Lammie Frome, Hendrik Seuninga, Jacobje Moek, Jantinus Enting (Jzn.).

kog-4-zuivel-023


Een spelgroepje bij een lied over de karnton, (1939).
Van links naar rechts bij de eerste ton: Luchina Lensing, Tinie Lunsing, Hendrik Seuninga. Tweede ton: Jantje Hof, Jantje Hof, Jantje Dekker, Jantinus Enting.
Derde ton: Grietje Enting (Hd.), Zwaantje lansen, Lambertus Lesschen.

kog-4-zuivel-024


Een foto van het bestuur en Raad van Toezicht in 1964 bij het 50-jarig bestaan van V.Z.O.D.
Bovenste rij van links naar rechts: Hendrik Dilling, Jan Oostebring, Pieter Sijbring, Gerri! Hadders, Jaap Jelies, Albert Sikkens (RvT), Jan Holt (RvT), Hendrik Hoven (RvT).
Voorste rij: Lucas Hagting, Hendrik Popping (voorzitter), Klaas de Raad (direkteur), Jan Jansen (sekretaris), Willem Naber.

kog-4-zuivel-025


Een spelersgroep van de revue van 1964.
Van links naar rechts: Eerste rij: Roelof Dilling (Rzn.), Marchien Warringa, Bonne Zeewuster, Zwaantje Strijker, Jan Strijker.
Tweede rij: Gonnie Beuker, Reina Haange, Roelof Hagting (Kzn.), Jantje Jansen, Lucretia Lesschen, Dina Pepping, Grietje Beuker, Aaltje Seuninga, Jan Holt, Dinie Westerhof, Zwaantje Hoving, Tineke Popping, Berend Nijmeijer, Willie Langejans-Sijbring, Roelie Hagting.
Derde rij: Roelof Hagting (Lzn.), Coba Sikken, Dinie Oostra, Hannie Sikken, Gerard Teunissen, Margje Hofsteenge (de Pol), Geesje Oosting, Bertha Wolf, Tieme Reinders, Hendrik Enting (Jtzn.). Midden voor met koe: Albert Frame.

kog-4-zuivel-026


"De Melkmeisjes" (revue 1964). Van links naar rechts: Geesje Oosting, Dina Pepping, Lucretia Lesschen, Hannie Sikken, Jantje Jansen, Margje Hofsteenge (de Pol).